سمیت تنفسی اسانس های پنج گونه گیاه دارویی روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات callosobruchus maculatus (fabricius) و شپشه آرد tribolium castaneum (herbest)

در این تحقیق سمیت تنفسی هفت غلظت مختلف (2/185، 4/370، 5/555، 7/740، 4/925، 1/1111 و 3/1296 میکرولیتر در لیتر آب) از اسانس­های پنج گونه گیاهی اسطوخودوس lavandula vera l.، اکلیل کوهی rosmarinus  officinalis l.، رازیانه foeniculum vulgare l.، ترخون artemisia dracunculus l. و مرزه satureja hortensis l.روی دو گونه مهم آفت انباری، سوسکچهارنقطهایحبوباتcallosobruchus maculatus (fabricius) وشپشهآردtribolium castaneum (herbest) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سوسک چهار نقطه­ای حبوبات نسبت به شپشه آرد به اسانس­ها حساس­تر است. در بین اسانس­های گیاهان مختلف اکلیل کوهی سمیت تنفسی بالایی روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات نشان داد به طوری که میزان مرگ و میر سوسک چهار نقطه ای حبوبات در پائین ترین غلظت اسانس اکلیل کوهی بعد از گذشت 12 ساعت به 100% رسید در حالی که میزان مرگ و میر شپشه آرد در همین غلظت بعد از گذشت 12 ساعت تنها 5 درصد بود که پس از 24 ساعت به 30 درصد رسید. در مورد اسانس ترخون که سمیت تنفسیحاصله نسبت به سایر اسانس ها برروی سوسک چهار نقطه ای حبوبات و شپشه آرد کمتر بود در بالاترین غلظت اسانس میزان مرگ و میر در سوسک چهار نقطه ای حبوبات بعد از 18 ساعت به 100 درصد و در مورد شپشه آرد بعد از 24 ساعت به 95 درصد رسید. میزان مرگ و میر سوسک چهارنقطه­ای حبوبات در بالاترین غلظت اسانس­های اسطوخودوس، رازیانه و مرزه به ترتیب بعد از 5، 18 و 18 ساعت و در مورد شپشه آرد بعد از 24 ساعت به 100% رسید. lt50 محاسبه شده جهت بررسی دوام اسانس اسطوخودوس برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات و شپشه آرد به ترتیب 96/24و 78/4 برای اسانس اسطوخودوس ، 14/30 و 73/11 برای اسانس اکلیل کوهی، 64/15 و71/8 روز برای اسانس رازیانه، 74/11و 10/6 برای اسانس ترخون و  28/12و 60/3 روز برای اسانس مرزه تعیین گردید.